X harfi neden çoğu İskandinav dilinden, yani Felemenkçe'den çıktı da Almanca veya İzlandaca'dan çıkmadı?

[Mandıra Filozofu]

X harfi neden çoğu İskandinav dilinden, yani Felemenkçe'den çıktı da Almanca veya İzlandaca'dan çıkmadı?
Tanıdığım tüm İskandinavlar X'i zar zor kullanıyor ve ks olarak yazıyor. Hollandalılarla aynı. Peki Almanca'da ks yazılabildiği halde neden Almanca'da X harfi var? Diğer Germen dilleri onu pek az kullanırken, X harfi neden İzlandaca ve Almanca'da bu kadar yaygın? X, İzlandaca gs olarak yazılamaz mı?

 

[Kemal Ayhan]

Bir şeyin neden olmadığına dair bir soruyu yanıtlamak hiçbir zaman kolay değildir, ancak benim bu konudaki fikrim şu:

Açıkçası hiç kimse (en azından bir yazım reformu başlatmak için yeterli etkiye sahip olan hiç kimse) x'i ks lehine düşürmek için ikna edici bir neden göremedi. Sonuçta x içeren tüm kelimeleri bir karakter uzatıyor. Çocukların x harfini nasıl yazacaklarını öğrenmek zorunda olmadıklarını, ancak x harfini kullanan bir yabancı dil öğrenirlerse yine de bunu öğrenmeleri gerektiğini iddia edebilirsiniz.

ks lehine x'i ortadan kaldırmanın tek nedeni, ks ses kombinasyonu için farklı bir harfe sahip olmak Almanca yazımını biraz düzensiz hale getirdiğinden, yazımı tamamen düzenli ve fonetik hale getirmektir. Ancak Almanca yazımı, örneğin İngilizce yazımından daha fonetik olsa da, yazımı mükemmel bir şekilde fonetik ve düzenli hale getirmek, Almanca yazım reformlarında hiçbir zaman bir hedef olmadı çünkü bu, değerli bir hedef olarak görülmedi.

Telaffuzla ilgili olarak Almanca yazımında çeşitli düzensizlikler vardır. Bu bakımdan Almanca, aksan kullanımıyla yazımı olabildiğince fonetik hale getirmek için çok çaba sarf edilen diğer dillerden farklıdır. Örneğin Almanca e harfi en az üç farklı şekilde telaffuz edilebilir ve bir e'nin uzun telaffuz edilmesi gerektiğini belirtmenin yolları olsa da bunlar her zaman uzun bir e'yi belirtmek için kullanılmaz. Almanca'yı mükemmel fonetik hale getirmeyi amaçlayan herhangi bir yazım reformunun, belki aksan kullanımı yoluyla bu durumu düzeltmesi gerekecektir. Ancak ana dilini konuşanlar için e harfinin nasıl telaffuz edildiğini anlamak genellikle kolay olduğundan, hiç kimse (bildiğim kadarıyla) bunu yapmak için bir yazım reformu başlatmayı üstlenmedi.