Sığla Yağı Üreti̇mi̇
Sığla yağı elde etme işlemi, ağaç gövdesine dikey olarak açılan damarların sıyrılmasıyla oluşan kapçık ve yağın toplanması, kaynatılması ve preslenmesinden oluşur.
Üretim yapılacak sahadaki üretim ağaçları Orman İşletme Şefi tarafından damga ve boya ile işaretlenerek belirlenir. Bu belirlemede göğüs çapının 15 cm den büyük, ağacın yanmamış, sıhhatli ve mantarlaşmamış olmasına dikkat edilir.
Sığla yağı çıkarma işlemi, çevre orman köylerinden gelen ve bu işi bilen işçiler tarafından yapılır.
Sığla yağı üretimine, Mart ayı sonuna doğru kabuk sıyırma işlemi ile başlanır. Ağaçta, 50-70 cm. yüksekliğinde, 10 cm genişliğinde olmak üzere ağacın dış kabuk kısımları yontulur. Bu işleme “kızartma, kızıllatma” denir.
Kızartma işleminden sonra bir ay beklenilerek Nisan ayı sonu ve Mayıs ayı başlarında kızıllatma yapılan tabak boyunca 4-5 cm genişliğinde, 3-4 mm. derinliğinde damar açılır. Bu işleme “göz çekme” denir.
Damar açıldıktan 1-2 hafta sonra yara sathında oluşan ve "sur" adı verilen yara sathı kaşıkla sıyrılarak alınır. Sur, siyahımsı renkte bir tabakadır.
Sur alma işlemleri Haziran ayının ilk haftasında tamamlanır. Üretime, sur alma işleminden 15-20 gün sonra damarların yağ dolmasıyla başlanır. Damarlarda biriken yağ ve kabuk yongaları, damar boyutları değiştirilmeden yine kaşık denilen aletle sıyrılarak alınır. "Sur arkası" ismi verilen bu işlem Temmuz ayı başında bitirilir.
Her 15 günde bir kaşıkla yara üzerinde biriken sığla yağı sıyrılarak "margun"adı verilen kıl torbalara toplanır. "Sefer" adı verilen bu işleme Ekim ayı başına kadar devam edilir.
Ekim ayı sonu ile Kasım ayı ortalarına kadar damarlarda toplanan ve ağacın dip kısımlarına akan, kabuk aralarına sızan ve "karakap" denilen düşük kaliteli yağ da toplanır ancak diğer yağ ile karıştırılmaz.
Kıl torbalarda toplanan yonga ve yağ karışımı, kaynayan kazandaki sıcak suya konularak 2-3 dakika kadar kaynatılır. Kaynatılan yonga ve yağ karışımı ürün prese taşınır. Presleme sonrasında bir miktar su ve yağ karışımı bir oluk vasıtasıyla giriş kısmında süzgeç bulunan beton havuzlara alınır. Havuzda yağın üzerinde toplanan su, amaca uygun bir oluk ya da düzenek vasıtasıyla dışarıya alınır. Havuzda bulunan sığla yağı, Orman İşletme şefinin nezaretinde teneke kutulara doldurulup ağızları sıkıca kapatılarak Orman idaresinin tespit edeceği depolara nakledilir.
Pres artığı olarak açığa çıkan buhur ise kurutulduktan sonra ayrıca pazarlanmak üzere depolanır.
Sığla yağı üretimi günümüzde sınırlı olup 2011 yılı itibariyle üretim yoktur. En son 2009 yılında Köyceğiz’de (Beyobası, Kavakarası) ve Marmaris’te (Çetibeli) sığla yağı üretimi yapılmıştır.
